Ένα μετεκλογικό σχόλιο για την κρίση στο ΠΑΣΟΚ (αναδημοσίευση)

Στην ιστοσελίδα του περιοδικού Μonthly Review διαβάσαμε το παρακάτω κείμενο που το αναδημοσιεύουμε. Πρόκειται για κείμενο εύστοχο, που δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο:

Εσωκομματικές διαδικασίες στο ΠΑΣΟΚ για εκλογή νέου αρχηγού

του ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΡΑΤΖΗ(18/09/2007)

Οι εσωκομματικές διαδικασίες για εκλογή νέου αρχηγού στο ΠΑΣΟΚ χαρακτηρίζονται από τρία στοιχεία: από τα χρησιμοποιούμενα προσχήματα, από τον ευδιάκριτο εμπειρισμό και από τα αναπόφευκτα στρατηγικής φύσης ερωτήματα. Τα προσχήματα ήδη χρησιμοποιούνται κατά κόρον. Ξαφνικά το ασπόνδυλο στελεχιακό δυναμικό του ΠΑΣΟΚ, το οποίο αποτελεί το συντριπτικό ποσοστό του ανθρώπινου δυναμικού του, θέλει ουσιαστικές διαδικασίες. Θέλει παρουσίαση θέσεων από τους υποψήφιους. Θέλει σύγκλιση καταστατικών οργάνων. Θέλει το ΠΑΣΟΚ να γίνει κόμμα αρχών και ιδεών. Στην πραγματικότητα το μόνο που θέλει είναι να διαπραγματευθεί τη θέση του και τους όρους αναπαραγωγής του με τους υποψήφιους αρχηγούς. Πληθώρα τηλεπολιτικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ εμφανίζονται στους χώρους πολιτικής δραστηριοποίησής τους, δηλαδή στα τηλεοπτικά κανάλια και συζητούν για διαδικασίες και αρχές. Είναι οι ίδιοι που χειροκροτούσαν τον Ανδρέα Παπανδρέου, που υποστήριξαν τις πρακτικές της ομάδας των «4» για την άνοδο του Κώστα Σημίτη στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, και που εξύμνησαν την χωρίς αρχές ανάληψη της αρχηγίας από τον Γιώργο Παπανδρέου. Σήμερα εκτιμούν ότι η ταχύτητα «της ταχείας από τη Θεσσαλονίκη» είναι πολύ μεγάλη και πρέπει να περιορισθεί. Αλίμονο αν το στελεχιακό δυναμικό του ΠΑΣΟΚ επέλεγε πολιτικές και ιδεολογίες και όχι αρχηγούς. Αυτό θα σήμαινε ότι σε κάθε αλλαγή στρατηγικής, οι θιασώτες της παλιάς στρατηγικής θα έπρεπε να τίθονταν εκτός πολιτικών διεργασιών. Στο ΠΑΣΟΚ συμβαίνει το αντίθετο: όλοι ήταν με το σοσιαλισμό του Ανδρέα Παπανδρέου, όλοι ήταν με τον εκσυγχρονισμό του Κώστα Σημίτη, όλοι ήταν με τη συμμετοχική δημοκρατία του Γιώργου Παπανδρέου και όλοι θα είναι με αυτό που θα επιλέξει ο Ευάγγελος Βενιζέλος αν κερδίσει την αρχηγία.

Όλοι με όλους, αρκεί να εξασφαλίζεται η πολιτική και κομματική τους επιβίωση.

Ο εμπειρισμός είναι διάχυτος. Ξαφνικά τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ ανακαλύπτουν ότι η κοινωνία έχει αλλάξει και πρέπει να δουν την επίδραση αυτών των αλλαγών στις εκλογικές συμπεριφορές. Εδώ βέβαια δεν χρειάζονται βαθυστόχαστες αναλύσεις. Αρκούν 1-2 δημοσκοπήσεις για να καταλάβουν τι πρέπει να λένε στην τηλεόραση και το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται στους εκλογείς τους. Εξίσου ισχυρή είναι και η προδιάθεση αυτοκριτικής, εντοπισμού των λαθών, επισήμανση των πολιτικών μέτρων που δεν αρέσουν στον κόσμο, καθώς και εξεύρεσης στοιχείων διαφοροποίησης από τη ΝΔ. Όλα αυτά βέβαια θα επιλυθούν με τον ήδη γνωστό τρόπο. Σε ένα μελλοντικό συνέδριο ή συνδιάσκεψη θέσεων, μια επιτροπή θέσεων –την οποία εννοείται ότι θα αποτελούν οι ίδιοι οι ανησυχούντες– θα διατυπώσει ένα κείμενο το οποίο θα επισημαίνει αυτά που έχουν επισημανθεί δεκάδες φορές στο παρελθόν χωρίς ιδιαίτερη σημασία: οι θέσεις μας δεν έγιναν κατανοητές από τον λαό, δεν έχουμε διακριτό ιδεολογικό στίγμα, η διαφορά μας από τη ΝΔ δεν έγινε εμφανής, έχουμε αποκοπεί από τα λαϊκά στρώματα και από την παραδοσιακή κοινωνική βάση του ΠΑΣΟΚ, δεν λειτουργεί το κόμμα, υπήρξε πρόβλημα στην επικοινωνιακή μας στρατηγική, έχουν γίνει σοβαρά λάθη σε όλα τα επίπεδα της ηγετικής ομάδας κ.λπ. Κατόπιν όλοι μαζί ευχαριστημένοι από την αυτοκριτική και τονίζοντας το πάντα απαραίτητο θέμα της ενότητας, θα στραφούν στις ατομικές τους ενασχολήσεις παρατηρώντας τις κινήσεις της (νέας ή παλιάς) ηγεσίας και έτοιμοι να εφορμίσουν, ανά πάσα στιγμή, στις πολιτικές καρέκλες που μπορεί να προσφέρει ο νικηφόρος αρχηγός ή να τον εξαφανίσουν αν αποδειχθεί εκλογικά ανεπαρκής.Τα μεγάλα όμως στρατηγικά ερωτήματα αφορούν κυρίως τους υποψήφιους αρχηγούς και ένα μικρό αριθμό στελεχών ο οποίος μπορεί ακόμα να σκέπτεται πολιτικά. Ποιο είναι το πρόσωπο εκείνο που μπορεί να χαράξει μια πολιτική δύο αξόνων: από τη μια αριστερή για να διευρύνει και το αριστερό ακροατήριο του ΠΑΣΟΚ και την πρόσβασή του στις λαϊκές μάζες και από την άλλη πατριωτική (και όχι εθνικιστική) για να αρχίσει να επανασυσπειρώνει έναν μεγάλο αριθμό πρώην ψηφοφόρων που έχουν καταφύγει στη ΝΔ και στον ΛΑΟΣ; Πώς μπορεί να ανατραπεί η στρατηγική Σημίτη που εξακολουθεί να κυριαρχεί όχι μόνο στο ΠΑΣΟΚ, αλλά και στη ΝΔ που την εφαρμόζει σήμερα; Πώς μπορεί να βρεθεί μια ισορροπία ανάμεσα στους περιορισμούς, δηλαδή στον εκσυγχρονισμό που επιβάλλει το Σύμφωνο Σταθερότητας και στη δυνατότητα άσκησης μιας φιλολαϊκής πολιτικής σε μια κοινωνία που είναι κοινωνικά και ιδεολογικά κατακερματισμένη; Πώς μπορεί να μειωθεί το χάσμα με την Αριστερά –με το ΚΚΕ και το ΣΥΡΙΖΑ– η οποία έχει βρει επιτυχημένους τρόπους πολιτικής αναπαραγωγής της και δεν έχει καμιά ανάγκη να συμμετέχει σε κυβερνήσεις συνεργασίας απλά και μόνο για να διευκολύνει το ΠΑΣΟΚ; Πώς μπορεί να επαναπροσδιορισθεί το ΠΑΣΟΚ ως σοσιαλιστικό ή σοσιαλδημοκρατικό κίνημα την εποχή που η παγκόσμια σοσιαλδημοκρατία χάνει και τα τελευταία ψήγματά της αξιοπιστίας της στην Ευρώπη και το μόνο μοντέλο που έχει να παρουσιάσει είναι ο σοσιαλφιλευθερισμός; Πώς μπορεί να αποφευχθεί η συστημική πίεση για καρτελοποίηση της πολιτικής που επιβάλλει στα πολιτικά συστήματα της Δύσης η οικονομική και πολιτική παγκοσμιοποίηση;Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα θα έχει να αντιμετωπίσει ο κάθε επίδοξος ηγέτης του ΠΑΣΟΚ. Η συνηθέστερη απάντηση είναι να μην θίξουμε σε βάθος τα προβλήματα, να επιλέξουμε εκλεκτικά λίγο από όλα, να διασφαλίσουμε την εσωτερική ισχύ, να περιμένουμε τη φθορά του αντίπαλου κόμματος, να ευελπιστούμε ότι ο "Τύπος της Παράταξης" θα βοηθήσει στην προσπάθεια και να ευχόμαστε οι συγκυρίες να είναι ευνοϊκές.Όλες όμως οι συνήθεις πρακτικές ισχύουν πάντα μέχρις ότου κάποιος τις ανατρέψει...